Новая зямля (на белорусском языке)

I як нi думае галоўка, 
Нiчога выдумаць не можа; 
Нiяка просьба не паможа, 
Калi на чым ляснiчы ўпрэцца. 
- А можа, дасць Бог, ператрэцца. 
I тут гадок цi два пабудзем, 
Сабе не верачы i людзям, 
Мiхал так думаў, сумняваўся 
I тут астацца спадзяваўся. 
Ды раз у сесiю Мiхася 
К сабе ляснiчы заклiкае. 
"Ну, гэта нешта азначае", 
Ў Мiхала думка праняслася. 
I ў канцылярыю ўваходзiць, 
Вачэй з ляснiчага не зводзiць, 
Чагось-та важнага чакае. 
- Ага, ты тут! Ну, чалавеча, 
Збiрай манаткi i ў Парэчча 
За добры час перабiрайся! 
Перад Вялiкаднем старайся 
Туды, на месца, перабрацца. 
Жывi там, нечага баяцца. 
- Панок, за што? - Мiхал пытае. 
Што за прычына ёсць такая? 
Цi я па службе правiнiўся? 
Цi на мяне пан угнявiўся? 
Я не прадаў, не ўкраў нiчога... 
Скажы, панок, на лiтасць Бога, 
За што нас пан перамяшчае? 
Ляснiчы строга пазiрае. 
- Мне чалавек там добры трэба, 
А не гультай якi, нязгрэба; 
Такi ляснiк, як ты, каторы 
Не будзе спаць п'яны ў разоры... 
Парэчча - месца неблагое, 
I поле там не так пустое, 
Хоць менш яго, затое ж - паша! 
Дык будзе хлеб табе i каша. 
Пакуль я жыў, i ты не згiнеш, 
Свае сям'i нябось не кiнеш 
Куды ты дзенешся? трымайся, 
Жывi i з Богам разжывайся. 
Пайшоў Мiхал наш у задуме, 
А па дарозе к цётцы Хруме 
Ён трапiў з гора выпiць чарку, 
Каб галаве яго на карку 
Было лягчэй крыху трымацца. 
- I што за страх перабiрацца? 
Мiхал дарогай разважае. 
Мяне ляснiчы паважае!.. 
А месца, праўда, не лiхое... 
"I г-э-э-эй ты, наша жыццё зло-оо-е!" 
Мiхась у лесе песню цягне 
I тахты стрэльбай выбiвае, 
Назад, наперад выкiдае, 
Зайсцi скарэй дадому прагне 
Навiнай важнай падзялiцца. 
Iдзе ён смела, не баiцца 
Праборкi дома за гарэлку: 
Вялiка важнасць, што кватэрку 
Ён з гора тога перакiнуў! 
I на Мiхася жаль нахлынуў 
I нейкi смутак навязаўся, 
А ўрэшце ён усердаваўся, 
А на каго? за што? - не знае, 
А можа, так злосць напускае, 
Каб дома жонка не крычала, 
Тым болей што ўжо выглядала 
Яго пасада з-за узгорка 
I трохi рупiла праборка. 
Мiхал вайшоў не зразу ў хату: 
Каля хлява перш затрымаўся 
I на свiнню так углядаўся, 
Як бы за гэта браў ён плату. 
Ад хлевушка ў гумно заходзiць, 
З Антосем гутарку заводзiць, 
I ўжо адтуль, раўней, як можна, 
Iдзе дахаты асцярожна. 
Але як бацька нi стараўся, 
А ўсё ж ён лёганька хiстаўся. 
Антось даўно замецiў гэта: 
"Плыве, як панская карэта!" 
I чуць ад смеху не качаўся. 
А каб прымусiць i паверыць, 
Што ён гарэлкi i не нюхаў, 
Ў садок зайшоў i пчол паслухаў, 
А ў сенях стаў сабаку перыць, 
Што ўночы кепска дом пiльнуе, 
Што мала брэша, кепска чуе, 
Зайцоў не гонiць i не ловiць, 
А толькi знае i наровiць, 
Каб як у хату зачасацца. 
- А, лiха матары i батцы! 
А, дурань, воўча тваё мяса! 
На двор брахаць, стары дурнiца! 
Гаршчэчнiк, чортава ты пыца! 
I, на сабаку накрычаўшы, 
Тады ўжо стрэльбу з плеч знiмае 
I на сцяну яе чапляе, 
У хату ўходзiць, торбу зняўшы, 
Садзiцца там, гаворыць мала, 
Каб жонка зразу не пазнала, 
Бо толькi скажа адно слова 
Прапала хiтрасць, i гатова! 
- I дзе ты гэтак налупiўся, 
Каб ты смалы ўжо быў напiўся! 
Ото натура! - жонка лае, 
А ён смяецца, не шманае. 
- Няма табе граху, нi посту! 
Хоць у палонку кiдай з мосту! 
- А ў пост, скажы, сварыцца можна, 
Калi ты гэтака набожна? 
Мiхал у жонкi запытаўся. 
Або я п'яны цi валяўся?.. 
От не крычы ты i не лайся! 
Лепш у дарогу ты збiрайся! 
- Куды ў дарогу? Што пляцеш ты? 
Прапiў свой розум, цi што, ўрэшты? 
З трывогай жонка ўжо пытае 
I тон сярдзiты свой мяняе, 
Бо ёй у голасе Мiхася 
Адразу праўда пачулася; 
I дзецi блiжай селi к тату, 
Якраз вайшоў i дзядзька ў хату. 
- Дык так, Антось, пераязджаем, 
Апошнi час тут дажываем. 
- Куды? - Ў Парэчча, у балота!.. 
- Бадай ты спрахла! от брыдота! 
Цягнiся зноў, а глуш такая! 
Антось Парэчча праклiнае. 
Ўздыхнула цяжка-цяжка мацi, 
I зразу стала смутна ў хаце, 
Як бы з усiх куткоў i шчылiн, 
З усiх чуць-чуць заметных звiлiн 
Сюды бяда панапаўзала 
I гэтак прыкра пазiрала 
На ўсiх, ад мала да вялiка, 
Бязжаласна i без'языка, 
Зрабiўшы ўмомант замяшанне, 
I змоўклi ў хаце ўсе дазвання. 
Знячэўку мацi аж прысела 
Так пераборка ўжо дадзела! 
Апроч таго, тут абжылiся, 
На ногi трохi паднялiся; 
Яшчэ б гадочак пажыць цiха, 
Але найгоршае тут лiха 
Збiрай зноў цапстрыкi, трасiся 
Па каранях з дабром, з сям'ёю, 
У саму бездараж вясною. 
- Дзе наша, брат, не прападае! 
Мiхал гаворку зачынае. 
Цi ж толькi свету, што ў аконцы? 
Або так мiла тут бясконца? 
I там мы будзем жыць таксама; 
Няма ўжо горшай, як тут яма. 
А сенакос тут дзе? за светам! 
А там блiзютка, каля дома 
Парэчча добра мне знаёма! 
А колькi зеленi там летам! 
Як у вяночку, стаiць хата. 
Грыбоў i ягад - страх багата!.. 
Там выгад болей, чалавеча!.. 
- Паедзем, татачка, ў Парэчча! 
Ось там грыбоў папазбiраю! 
Ой, iх збiраць ахвоту маю! 
Схапiўся Костуська i скача, 
А мацi з гора чуць не плача. 
- Згараць яны няхай з грыбамi! 
Але цi будзе хлеб часамi? 
Антось пытае ўжо сярдзiта. 
А колькi там пасеем жыта? 
Зямлi, як бабе старой сесцi. 
Папробуй сядзь на гэтым месце... 
- А дзе ты дзенешся? i сядзеш! 
Нiчога, браце, не парадзiш. 
- Яму, як выпiў, гора мала! 
На бацьку мацi зноў напала. 
- А мне, ты думаеш, салодка? 
Ды справа проста i каротка: 
Не будзеш ты з ляснiчым спорыць, 
Рабi вось тое, што гаворыць. 
А не - йдзi вон: варона з куста, 
А пяць на куст, бо хлеба луста 
Нялёгка ўсiм, брат, дастаецца. 
Пустым той кут не астанецца: 
Не будзе нас - другi там сядзе, 
I не зважаючы, не глядзя, 
Якое месца i выгода. 
- Што так, то так, ды працы шкода, 
Якую мы тут палажылi; 
Зямлю так добра мы ўгнаiлi. 
А на каго мы працавалi? 
Каму пасаду гатавалi? 
Так, чорту лысаму з балота. 
Прыпрэцца нейкая галота 
Тваёю працай карыстацца, 
Тваiм мазолем нажывацца. 
Не толькi "дзякую" не скажа, 
А хвiгу ў нос табе пакажа. 
- Ну, што паробiш, як такая