Пампушка (на белорусском языке)
- Ды вы што? Па гэтакiм снезе, з жонкамi? Дый за намi адразу ж пашлюць пагоню, схопяць праз дзесяць хвiлiн i, як вязняў, аддадуць у рукi салдатнi.
Вядома, гэтак яно i сталася б. Усе замоўклi.
Панi гаманiлi пра ўборы; але нешта, здавалася, скоўвала, расчужвала iх.
Нечакана ў канцы вулiцы вынiк прускi афiцэр. На фоне снежнага абшару выразна вымалёўвалася яго высокая фiгура - як аса ў мундзiры; ён iшоў, выварочваючы каленi, той асаблiвай паходкай ваеннага, якi стараецца не запэцкаць свае дбайна наваксаваныя боты.
Размiнаючыся з панямi, ён пакланiўся iм i пагардлiва глянуў на мужчын, у якiх, зрэшты, хапiла годнасцi не зняць галаўных убораў, хоць Люазо было i пацягнуўся да сваёй шапкi.
Пампушка ўспыхнула да вушэй, а тры замужнiя жанчыны адчулi глыбокае прынiжэнне, што гэты салдат сустрэў iх у таварыстве з дзеўкай, з якою ён абышоўся так бесцырымонна.
Загаварылi пра яго постаць, пра твар. Панi Карэ-Лямадон, якая ведала багата афiцэраў i добра разбiралася ў iх, лiчыла, што гэты не такi ўжо i нягеглы, нават шкадавала, што ён не француз, бо з яго атрымаўся б дужа вабны гусар, якi несумненна зводзiў бы з розуму жанчын.
Вярнуўшыся з прагулкi, падарожнiкi не маглi дабраць да галавы, чым заняцца. Дайшло нават да шпiлек па сама малой прычыне. Абед прайшоў у маўчаннi i цягнуўся нядоўга, потым усе разышлiся ў надзеi заснуць i хоць гэткiм чынам уходаць час.
Калi на наступны дзень падарожныя сышлi ўнiз, ва ўсiх на тварах ляжала стома, а на сэрцы - злосць. Жанчыны амаль не размаўлялi з Пампушкаю.
Зазванiў звон. У царкве рыхтавалiся да хрышчэння. У Пампушкi было дзiця, якое гадавалася ў сялян у Iвэто. Яна бачылася з iм не часцей разу на год, нiколi пра яго не хвалявалася, але думка пра немаўля, якое нехта намерваўся хрысцiць, выклiкала ў яе душы неспадзяваную гарачую хвалю пяшчоты да свайго дзiцяцi, i ёй няўтрымна закарцела паглядзець хрышчэнне.
Як толькi яна пайшла, спадарожнiкi пераглянулiся i падсунулiся блiжэй адзiн да аднаго - усе адчувалi, што трэба ўрэшце нешта вырашыць. Люазо раптам трапiла думка: ён сказаў, што трэба прапанаваць афiдэру затрымаць адну Пампушку, а астатнiх адпусцiць.
Пан Фалянвi згадзiўся выканаць даручэнне, але амаль адразу вярнуўся назад: немец, якi выдатна ведаў чалавечую натуру, выставiў яго за дзверы. Ён быў намераны затрымваць усiх падарожнiкаў датуль, пакуль яго жаданне не будзе задаволена.
Гэтага аказалася задосыць грубай душы панi Люазо.
- Не сядзець жа нам тут да старасцi! Раз у гэтай паскуднiцы такое рамяство, раз яна займаецца гэтым з усiмi, дык якое ў яе права на нейкiя пераборы?! Скажыце, цаца якая! Ды ў Руане з кiм толькi не блыталася, нават з вознымi! Вось гэтак, мадам, з вознымi прэфектуры! Хто-хто, а я дык ведаю - ён у нас вiно бярэ. А цяпер, калi трэба выбавiць нас з бяды, дык гэтая дзеўка строiць з сябе незачэпу! Па-мойму, гэты афiцэр вельмi прыстойны. Можа, ён даўно ўжо не бачыў жанчын i напэўна аддаў бы перавагу каму-небудзь з нас трох. А ён усё-такi задавольваецца тою, што даступная любому. Бо паважае замужнiх жанчын. Падумайце толькi, ён жа тут гаспадар! Варта яму толькi сказаць: "Я хачу", - i з дапамогай салдатаў ён можа сiлай авалодаць намi!
Жанчыны здрыганулiся. Вочы гожанькай панi Карэ-Лямадон успыхнулi, яна трошкi нават збялела, быццам мысленна ўжо бачыла, як афiцэр спрабуе сiлай авалодаць ёю.
Мужчыны, якiя перагаворвалiся воддаль, падышлi да паняў. Люазо ажно шалеў i гатовы быў выдаць ворагу "гэтую дрэнь", звязаўшы ёй рукi i ногi. Але граф, нашчадак трох пакаленняў пасланнiкаў i сам надораны знешнасцю дыпламата, выказаўся за прымяненне спрытнага манеўра.
- Трэба яе пераканаць, - сказаў ён.
I змова пачалася.
Жанчыны падсунулiся блiжэй, размова стала агульная, i кожны панiжаным голасам стаў выказваць сваю думку. Зрэшты, на выгляд усё было вельмi прыстойна. Панi асаблiва ўмелi падбiраць далiкатныя словы i вытанчаныя ўдалыя выразы для азначэння сама брыдкiх паняццяў. Староннi нават нiчога не зразумеў бы - настолькi засцярожлiва падбiралiся выразы. Але так як годная цнота, у якую захiнаецца кожная свецкая панi, уласцiвая iм толькi напаказ, усе яны ў глыбiнi душы з вялiкай асалодай неспатольна смакавалi гэтую фрывольную прыгоду, адчуваючы сябе ў сваёй сферы, абладжваючы гэтую любоўную справу з пажадлiвасцю кухара-ласуна, якi гатуе абед другому.
Спакваля вяртаўся нават добры настрой, настолькi забаўная, урэшце, падалася iм уся гэтая гiсторыя. Граф раз-пораз падкiдаў даволi рызыкоўнае слоўка-другое, але рабiлася гэта настолькi тонка, што яны выклiкалi адно ўсмешку. Люазо адпускаў салянейшыя жарты, аднак нiхто iмi не абражаўся - ва ўсiх у галаве моцна засела думка, груба выказаная яго жонкай: "Раз гэта яе рамяство, дык якiя тут яшчэ могуць быць пераборы, каму адмаўляць, каму не?" Гожанькая панi Карэ-Лямадон, пэўна, думала нават, што на месцы Пампушкi яна хутчэй адмовiла б каму-небудзь iншаму, чым гэтаму афiцэру.
Змоўшчыкi доўга абмяркоўвалi тактыку асады, быццам гаворка была пра ўзяцце крэпасцi. Кожны ўзяў на сябе адпаведную ролю, дамовiлiся, якiя хто довады будзе пускаць у ход, якiя выконваць манеўры. Быў выпрацаваны план атак, хiтрых i неспадзяваных нападаў, якiя змусяць гэтую жывую цытадэль здацца ворагу.
Адзiн Карнюдэ адчужана трымаўся ў баку ад усiх гэтых намыслаў.
Увага змоўшчыкаў была настолькi паглынута задуманым, што нiхто не пачуў, як вярнулася Пампушка. Толькi засцярожлiвы шэпт графа: "Цсс!" - прымусiў усiх узняць вочы. Пампушка была ўжо ў пакоi. Усе адразу змоўклi i ў нейкай разгубленасцi спачатку нават не ведалi, як загаварыць з ёю. Графiня, лепей за iншых спрактыкаваная ў свецкай няшчырасцi, запыталася:
- Ну як, цiкавае было хрышчэнне?
Таўстушка, яшчэ ўсхваляваная абрадам, падрабязна апiсала ўсё: i аблiччы, i паставы, i саму царкву. Потым дадала:
- Так добра калi-нiкалi памалiцца!
Да снедання панi абмежавалiся ветлай увагай да яе, каб заваяваць яе давер i гэтым вымусiць яе паддацца iхнiм парадам.
Але як толькi паселi за стол, усчалося наступленне. Спачатку завялi адцягненую размову пра самаахвяраванне. Згадвалi прыклады з далёкай даўнiны: Юдзiф i Алаферна, потым, нi з таго нi з сяго Лукрэцыю i Сэкста, прыгадалi Клеапатру, якая прымала на сваiм ложы ўсiх варожых военачальнiкаў i прыводзiла iх да рабскай пакоры. Была нават расказана ўзнiклая ва ўяўленнi гэтых невукаў-мiльянераў фантастычная гiсторыя пра рымлянак, якiя нiбыта адпраўлялiся ў Капую закалыхваць у сваiх абдымках Ганiбала, а разам з iм i яго палкаводцаў i цэлыя фалангi наймiтаў. Потым былi ўспомнены ўсе жанчыны, якiя супынiлi заваёўнiкаў, зрабiўшы сваю плоць полем бiтвы, зброяй i сродкам запанавання, i гераiчнымi пешчамi перамаглi агiдных цi ненавiсных тыранаў, ахвяраваўшы сваёю цнотай дзеля помсты, спаўнення найвышэйшага абавязку.