Казкi (на белорусском языке)
Сулейман-iбн-Дауд быў магутны. На сярэднiм пальцы правай рукi ён насiў залаты пярсцёнак. Варта было яму пакруцiць гэты пярсцёнак, як з-пад зямлi выляталi Афрыты i Джыны i рабiлi ўсё, што ён пажадае iм загадаць. А варта было яму пакруцiць пярсцёнак два разы, з неба спускалiся Феi i рабiлi таксама ўсё, што ён загадае. Калi ж ён пакручваў свой пярсцёнак тры разы, перад iм з'яўляўся з мячом сам вялiкi анёл Азраiл у адзеннi звычайнага ваданоса i паведамляў яму пра ўсё, што адбываецца на зямлi, на небе i пад зямлёю.
I ўсё-такi Сулейман-iбн-Дауд быў чалавек вельмi сцiплы. Ён амаль нiколi не выхваляўся, а калi яму i здаралася пахвалiцца, ён пасля шкадаваў аб гэтым i каяўся.
Аднойчы ён абвясцiў, што хоча накармiць за адзiн дзень усiх звяроў, якiя толькi iснуюць на свеце, але, калi ён прыгатаваў яду, з глыбiнi мора выплыў нейкi вялiкi Звяруга i зжор усё за тры глыткi. Сулейман-iбн-Дауд быў вельмi здзiўлены i сказаў:
- О Звяруга, хто ты такi?
I Звяруга адказаў:
- О валадар! Будзь здаровы на векi вякоў! Я сама маленькi з трыццацi тысяч братоў, i мы жывём на дне мора. Мы дачулiся, што ты хочаш накармiць усiх звяроў, якiя толькi ёсць на свеце, i мае браты паслалi мяне даведацца ў цябе, цi хутка будзе абед.
Сулейман-iбн-Дауд быў страшэнна здзiўлены i сказаў:
- О Звяруга, ты зжор увесь абед, што прыгатаваў я для ўсiх звяроў, якiя толькi ёсць на свеце.
I сказаў яму Звяруга:
- О Валадар, будзь здаровы на векi вякоў! Але няўжо ты i сапраўды называеш гэта абедам? Там, адкуль я прыйшоў, кожнаму з нас трэба ў два разы больш яды, каб перакусiць памiж абедам i вячэрай.
Тады Сулейман-iбн-Дауд павалiўся нiцма перад iм i ўсклiкнуў:
- О Звяруга, я прыгатаваў гэты абед, каб паказаць усiм, якi я вялiкi i багаты цар, а зусiм не таму, што я i папраўдзе люблю звяроў. Цяпер я пасаромлены, i хай будзе мне гэта добрай навукай.
Сулейман-iбн-Дауд быў i напраўду мудрэц, мой любенькi хлопчык. Пасля гэтага выпадку ён ужо нiколi не забываўся, што выхваляцца неразумна. I вось цяпер якраз i пачынаецца сапраўдная казка.
У Сулеймана-iбн-Дауда было много жонак. У яго было дзевяцьсот дзевяноста дзевяць жонак, калi не лiчыць найпрыгажэйшай Балкiды. Усе яны жылi ў вялiкiм залатым палацы пасярод цудоўнага саду з фантанамi.
На самай справе Сулейману-iбн-Дауду зусiм не патрэбны былi дзевяцьсот дзевяноста дзевяць жонак, але ў тыя часы кожны меў па некалькi жонак, так што цар, вядома, мусiў браць сабе яшчэ больш, каб паказаць, што ён цар.
Адны з iх былi красунi, другiя проста ўродзiны. Непрыгожыя вечна варагавалi з красунямi, i тыя ад гэтага таксама рабiлiся пачварамi, i ўсе яны сварылiся з Сулейманам-iбн-Даудам, што прычыняла яму вялiкiя пакуты. Адна толькi цудоўная Балкiда нiколi не сварылася з Сулейманам-iбн-Даудам, бо дужа яна кахала яго. Яна альбо сядзела ў сябе ў залатым палацы, альбо гуляла па садзе, i ёй было вельмi шкада Сулеймана-iбн-Дауда.
Вядома, каб ён захацеў пакруцiць у сябе на пальцы пярсцёнак i паклiкаць Джынаў i Афрытаў, яны ператварылi б усiх яго дзевяцьсот дзевяноста дзевяць жонак у белых аслiц, або ў хартоў, або ў зярняткi граната. Але Сулейман-iбн-Дауд баяўся зноў аказацца выхвалякам.
Таму, калi яго крыклiвыя жонкi сварылiся ўжо занадта моцна, ён толькi сыходзiў у зацiшны куточак свайго саду пры палацы i праклiнаў тую часiну, калi ён нарадзiўся на свет.
Аднойчы здарылася так, што яны сварылiся ўжо тры тыднi запар - усе дзевяцьсот дзевяноста дзевяць жонак. Сулейман-iбн-Дауд сышоў ад iх, як звычайна, у цiхi закутак саду. I сярод апельсiнавых дрэў ён сустрэў Балкiду Найпрыгажэйшую. I яна сказала:
- О пане мой, святло вачэй маiх, пакруцi ў сябе на пальцы пярсцёнак i пакажы гэтым эгiпецкiм, месапатамскiм, кiтайскiм, персiдскiм царыцам, якi ты вялiкi i грозны валадар.
Але Сулейман-iбн-Дауд захiтаў галавою i адказаў:
- О панi мая, радасць жыцця майго, успомнi Звяругу, што выплыў з марской глыбiнi i асарамацiў мяне перад усiмi звярамi, якiя толькi ёсць на зямлi, за тое, што я надумаўся павыхваляцца. Цяпер, калi я пачну выхваляцца перад гэтымi персiдскiмi, абiсiнскiмi, кiтайскiмi, эгiпецкiмi царыцамi толькi таму, што яны дакучаюць мне сваёю балбатнёю, я магу яшчэ горш асарамацiцца.
I Балкiда Найпрыгажэйшая сказала ў адказ:
- О пане мой, скарб душы маёй, што ж ты будзеш рабiць?
I Сулейман-iбн-Дауд адказаў:
- О панi мая, уцеха сэрца майго, давядзецца аддаць свой лёс у рукi тых дзевяцiсот дзевяноста дзевяцi царыц, якiя выводзяць мяне з цярпення сваiмi няспыннымi сваркамi.
I ён пайшоў мiма лiлеяў i японскiх лакатаў, мiма ружаў, каннаў i духмянага iмбiру, што раслi ў садзе, i прыйшоў да вялiзнага камфорнага дрэва, якое празвалi Камфорнае Дрэва Сулеймана-iбн-Дауда.
А Балкiда схавалася мiж высокiх касачоў, плямiстага бамбуку i чырвоных лiлеяў, каб быць блiжэй да свайго каханага Сулеймана-iбн-Дауда.
У гэты час пад дрэвам праляталi два матылькi. Яны сварылiся.
Сулейман-iбн-Дауд пачуў, што адзiн з iх сказаў другому:
- Як ты смееш гаварыць са мною гэтак непачцiва i груба? Хiба ты не ведаеш, што варта мне тупнуць нагою - i ўзачнецца навальнiца, i ўвесь палац Сулеймана-iбн-Дауда, i ўвесь гэты сад праваляцца ў тартарары!
Тады Сулейман-iбн-Дауд забыўся на ўсiх сваiх дзевяцьсот дзевяноста дзевяць сварлiвых жонак i засмяяўся. Ён смяяўся з самахвальства Матылька, i смяяўся гэтак доўга, што затрэслася нават камфорнае дрэва. I ён выставiў палец i сказаў:
- Ану, хадзi ты сюды, чалавечак!
Матылёк страшэнна спалохаўся, але нiчога не зробiш, давялося яму падляцець да Сулеймана-iбн-Дауда i сесцi, трапечучы крыльцамi, на яго выстаўлены палец. Сулейман-iбн-Дауд нахiлiў галаву i цiхенька прашаптаў:
- Ах, чалавечак, ты ж цудоўна ведаеш, што, колькi б ты нi тупаў нагою, ад гэтага не зварухнецца нават травiнка! Чаму ж ты гэтак бессаромна лжэш сваёй жонцы? Гэта ж праўда, што яна твая жонка?
Матылёк паглядзеў на Сулеймана-iбн-Дауда i ўбачыў наймудрэйшыя вочы цара, што зiхацелi, як зоркi ў марозную ноч. I ён склаў крыльцы, i схiлiў галаву, i сабраў усю сваю мужнасць, i сказаў:
- Сапраўды, гэта мая жонка, а ты сам добра ведаеш, што яны такое, нашы жонкi.
Сулейман-iбн-Дауд ухмыльнуўся ў бараду i адказаў:
- Так, браце мой, гэта я вельмi добра ведаю.
- Трэба ж трымаць iх у паслухмянасцi, - сказаў Матылёк. - А мая жонка лае мяне ўжо ўсю ранiцу, я i настрашыў яе, каб яна перастала бушаваць i сварыцца.