Казкi (на белорусском языке)
Усё iшло як трэба, мiлы мой хлопчык, цi ж няпраўда?
- Слухайце мяне ўважлiва! - сказаў Плямiсты Ягуар. - Тое, што я хачу вам сказаць, мае для вас вялiкае значэнне. Мая матуля вучыла мяне, што калi я ўбачу Вожыка, я павiнен кiнуць яго ў ваду, i тады ён сам сабою выпрастаецца, а калi я ўбачу Чарапаху, я павiнен выдрапаць яе лапай з панцыра. Але хто ж з вас Чарапаха, а хто з вас Вожык, - клянуся маiмi плямамi, не ведаю!
- Цi добра ты хоць памятаеш, што казала твая матуля? - спытаў Злючка-Калючка Вожык. - Цi не наблытаў ты? Можа, Матуля казала табе, што калi ты выпрастаеш Чарапаху, ты павiнен выдрапаць яе з вады, а калi ты зловiш Вожыка, ты павiнен кiнуць яго на панцыр?
- Цi добра ты памятаеш, што казала табе твая матуля? - спытала Чарапаха Няспешная. - Цi не наблытаў ты? Можа, яна казала табе, што калi ты змочыш вадою Вожыка, ты павiнен падрапаць яго лапай, а калi сустрэнеш Чарапаху, ты павiнен падкiнуць яе, каб яна выпрасталася?
- Наўрад цi гэта так! - сказаў Плямiсты Ягуар, але ўсё ж крыху збянтэжыўся. - Будзьце ласкавы, паўтарыце яшчэ раз, што вы сказалi зараз. I калi можна, ясней.
- Калi ты падрапаеш ваду кiпцюрамi, налi яе i выпрастай Вожыкам, - сказаў Злючка-Калючка Вожык. - Запомнi гэта добра, бо гэта вельмi важна.
- Але, - сказала Чарапаха Няспешная, - калi ты выдрапаеш ваду з Вожыка, ты павiнен палiць гэтай вадой Чарапаху. Няўжо ты i гэтага не ведаеш?
- У мяне ад вашай блытанiны плямы на спiне забалелi! - сказаў Плямiсты Ягуар. - Я не прашу ў вас парад, я толькi пытаюся, хто з вас Вожык i хто Чарапаха.
- Не скажу, - адказаў Вожык. - Але, калi хочаш - будзь ласкаў, - паспрабуй вось выдрапаць мяне з майго панцыра.
- Ага! - сказаў Плямiсты Ягуар. - Цяпер я ўжо бачу, што ты Чарапаха. Ты думала, што я не здагадаюся. А я здагадаўся.
I стукнуў Ягуар лапай з усяго маху па Вожыку, але Вожык згарнуўся ў клубочак, i ў лапу Ягуара ўпiлiся вострыя калючкi Вожыка. Гэта было б, бадай, яшчэ нiчога, але, на няшчасце, Ягуар ударам лапы адкiнуў Вожыка далёка-далёка ў лес i не мог знайсцi яго ў кустах, бо было вельмi цёмна. Тады ён сунуў лапу сабе ў рот, але ад гэтага iголкi пачалi калоць яшчэ мацней. Ад болю ён доўга не мог гаварыць, а калi загаварыў, сказаў:
- Цяпер я ўжо бачу, - то была зусiм не Чарапаха. Але як мне даведацца, цi Чарапаха гэта?
I ён пачухаў патылiцу той лапай, якая не была паколата аб калючкi Вожыка.
- Я i ёсць Чарапаха, - прызналася Няспешная. - Твая матуля вучыла цябе правiльна. Яна сказала табе, што ты павiнен ададраць мяне ад майго панцыра. Гэта праўда. Ну, пачынай!
- Толькi што ты казала, што яна казала адно, а цяпер ты кажаш, што яна казала другое! - сказаў Ягуар, высмоктваючы калючкi з лапы.
- Ты кажаш, што я кажу, што яна казала другое, - сказала Чарапаха. - Што ж з гэтага? Бо, калi, як ты казаў, я казала, што яна казала тое, што я казала, то i выходзiць, што я казала тое, што яна казала. А калi ты думаеш, што яна казала, нiбыта ты павiнен выпрастаць мяне лапай, а не кiдаць мяне ў ваду разам з маiм панцырам, - не я вiнавата, цi ж няпраўда?
- Але ж толькi што ты сама казала, што я павiнен выдрапаць цябе лапай з твайго панцыра, - сказаў Плямiсты Ягуар.
- Падумай добра, i ты зразумееш, што я гэтага нiколi не казала. Я толькi казала, што твая мама казала, што ты павiнен садраць з мяне кiпцюрамi мой панцыр, - сказала Няспешная.
- А што будзе, калi я здзяру з цябе панцыр? - асцярожна спытаўся Ягуар i пацягнуў носам паветра.
- Не ведаю, бо да гэтага часу нiхто яшчэ не здзiраў з мяне панцыра, але кажу табе праўду: калi ты хочаш паглядзець, як я паплыву ад цябе, - кiнь мяне, калi ласка, у ваду.
- Я табе не веру! - сказаў Плямiсты Ягуар. - Мама мая казала адно, а ты казала, што яна казала другое, i цяпер усё ў мяне так пераблыталася, што я не ведаю, дзе ў мяне хвост, дзе галава. А цяпер ты сказала простыя словы, якiя я разумею, i гэта блытае мяне болей за ўсё. Мама вучыла мяне, каб я кiнуў аднаго з вас у ваду, i таму што ты кажаш, што табе хочацца ў ваду, ясна, што табе не хочацца ў ваду. Дык скачы ж у мутную ваду ракi Амазонкi. Жыва!
- Добра, я скочу, але ведай: мама твая будзе вельмi незадаволена. Калi ласка, не кажы ёй, што я не казала табе, што яна казала...
- Калi ты скажаш яшчэ хоць адно слова пра тое, што казала мая мама!.. ускрыкнуў Ягуар, але не паспеў дагаварыць, бо Чарапаха як нi ў чым не бывала нырнула ў мутную ваду ракi Амазонкi.
Доўга яна плыла пад вадою i выплыла на бераг, дзе яе чакаў Злючка-Калючка Вожык.
- Мы ледзь не загiнулi! - сказаў Вожык. - Не падабаецца мне гэты Ягуар. Што ты сказала яму пра сябе?
- Я сказала яму праўду. Я шчыра сказала яму, што я Чарапаха, але ён не паверыў, прымусiў мяне скочыць у ваду i вельмi здзiвiўся, калi ўбачыў, што я i сапраўды Чарапаха. Цяпер ён пайшоў скардзiцца сваёй мацi. Ты чуеш?
Было чуваць, як сярод хмызняку i дрэў, над мутнай ракой Амазонкай, раве Ягуар i клiча да сябе мацi Ягуарыху. I яна прыйшла.
- Ах, сыночак, сыночак! - загаварыла яна, зграбна памахваючы грацыёзным хвастом. - Ты, здаецца, рабiў такое, чаго табе не трэба было рабiць.
- Я сустрэў над ракою аднаго звярка i хацеў выдрапаць яго з-пад панцыра; ён сам сказаў, - што ён хоча гэтага, вось цяпер у мяне ўся лапа ў стрэ-э-э-эмках!
- Ах, сыночак, сыночак! - сказала мацi, зграбна памахваючы грацыёзным хвастом. - Па гэтых стрэмках, якiя ўпiлiся ў тваю лапу, бачу я, што гэта быў Вожык. Табе трэба было кiнуць яго ў ваду.
- У ваду я кiнуў другога звярка. Ён сказаў, што яго завуць Чарапаха, але я не паверыў яму. А выявiлася, што гэта i сапраўды была Чарапаха. Яна нырнула ў ваду, у мутную раку Амазонку, i болей я не бачыў яе. I вось я астаўся галодны, i думаю, што нам трэба перасялiцца адсюль у iншыя месцы. Тут, на мутнай рацэ Амазонцы, усе звяры такiя разумныя. Мне, небараку, не справiцца з iмi.
- Ах, сыночак, сыночак! - сказала яго мацi, зграбна памахваючы грацыёзным хвастом. - Слухай уважлiва i запомнi, што я скажу. Вожык згортваецца ў клубок, i яго калючкi тырчаць ва ўсе бакi. Па гэтых адзнаках ты заўсёды пазнаеш Вожыка.
- Не падабаецца мне гэтая старая, ах як не падабаецца! - сказаў Злючка-Калючка Вожык. - Што яшчэ яна скажа яму?
- А Чарапаха не можа згортвацца, - гаварыла далей Ягуарыха, зграбна памахваючы грацыёзным хвастом. - Чарапаха ўцягвае галаву i ногi пад панцыр. Па гэтых адзнаках ты заўсёды пазнаеш Чарапаху.